Veel keuzestress komt voort uit het zoeken naar geluk. Dat is echt iets van deze tijd, omdat mensen veel meer keuzemomenten in hun leven hebben dan vroeger, toen alles meer vast lag. „Daardoor komt de vraag: ‘Welke keuze moet ik maken om zo gelukkig mogelijk te worden?’ vaker terug,” zegt socioloog dr. C.S.L. Janse in de GezinsGids van 13 april 2017.

„Door onder meer verbeterde financiële omstandigheden hebben mensen in hun leven veel meer bewegingsruimte gekregen. Zestig jaar terug was het vanzelfsprekend dat je het beroep van je vader voortzette. Een boerenzoon werd zelf ook boer, een slagerszoon werd vaak ook slager. Studeren was lang niet voor iedereen weggelegd. De vraag waar je zou gaan wonen na je trouwen speelde ook minder. Mensen bleven veelal in hun woonplaats, bij hun familie. Nu hebben mensen veel meer keus: welke studie zal ik gaan doen, waar zal ik eens gaan wonen na mijn trouwen?”

Versplintering

Dr. C.S.L. Janse: „Een halve eeuw geleden ging het vooral over de vraag: hoe krijgen we een betere maatschappij? Politieke ideologieën, bijvoorbeeld het communisme, waren daar op gericht. Het ging vooral om de collectiviteit. Nu gaat het meer over het individu. Dat zie je bijvoorbeeld terug in de politiek. De traditionele partijen kunnen niet langer bogen op een stabiel kiezersaantal. Vroeger was dat bij wijze van spreken tien procent erbij of eraf bij de verkiezingen, maar er waren geen grote verschuivingen. Nu zie je veel meer versplintering, alles is veel meer toegespitst op het individu.

De hoofdvraag betreft niet meer het kale voortbestaan, maar het vinden van geluk. We hebben een baan, zijn eventueel getrouwd, alles is financieel voor elkaar. Maar hoe word ik gelukkig?

Het is niet voor niets dat studies als psychologie op dit moment zo in trek zijn. Al kun je er dan misschien geen baan in vinden, dan heb je in elk geval genoeg geleerd om je eigen problemen op te lossen.”

De vele keuzemomenten die nu op mensen afkomen, leiden tot een zogenoemde ‘keuzebiografie’. „En dat kan ook best veel stress geven,” stelt Janse. „Bijvoorbeeld in de relatie: Willen we kinderen? Wanneer? Of willen we eerst nog carrière maken?

Ook op latere leeftijd speelt dit een rol. Vroeger trokken ouders bij hun kinderen in. Na je pensionering kon je niet veel meer. Maar tegenwoordig is het leven na de pensionering vooral een soort derde levensfase. Je kunt nog eens een grote reis gaan maken die je allang had willen doen of een hobby uitoefenen waar je eerder niet aan toekwam.”

Lees meer over ‘het moderne zoeken naar geluk’ in de GezinsGids van 13 april 2017.