Na een leven vol drank- en drugsproblemen kwam Ilias Psilos (50) met zijn Roemeense vrouw Mihaela in de gereformeerde gemeente van Ridderkerk terecht. Binnenkort gaan ze samen naar Roemenië om te evangeliseren, GBS-Bijbels uit te delen en praktische hulp te verlenen. „Bij mij werd bewaarheid: ‘Wie God verlaat, heeft smart op smart te vrezen’.”

Tekst: W. de Jongste Beeld: Anneke Vat-Pul

Dat Ilias Psilos in de reformatorische wereld zou gaan leven, was niet vanzelfsprekend. Zijn vader was Grieks-orthodox, maar deed aanvankelijk weinig met zijn geloof. Hij trouwde met een ‘werelds’ meisje. Haar grootvader was een thuislezer.

„Toen ik acht jaar was, is mijn oma tot bekering gekomen. Alles werd ineens anders. Dat had zijn uitstraling naar haar kinderen, want die gingen daarin mee.

Ook mijn moeder ging thuislezen. De televisie ging de deur uit en er werden psalmen gezongen. Mijn vader deed daarin weer niet mee. ‘Ik ben orthodox geboren en ik zal orthodox sterven’, zo heeft hij ooit gezegd.

Gelukkig is dat niet gebeurd: hij kwam tot verandering doordat er Jehovagetuigen aan de deur kwamen. Hierdoor is hij gaan zoeken in de Bijbel. Hij heeft er daadwerkelijk God in gevonden en het verzoenend bloed van de Heere Jezus ook voor eigen hart en leven leren kennen.

Niet lang erna stierf hij aan een ernstige ziekte. Ik was toen vijftien jaar.”

‘Mooi leventje’

Het sterven van zijn vader deed hem direct stoppen op school. Ilias: „Ik ben gaan werken. Ik vond dat ik geld nodig had om een ‘mooi leventje’ op te bouwen.

Na een paar jaar werken ging ik op mezelf wonen. Ik raakte aan de drank en de drugs, zelfs aan de harddrugs.

Na veel waarschuwingen van mijn moeder, maar ook van de huisarts, ging ik steeds meer beseffen dat deze manier van leven in de dood zou eindigen. Uiteindelijk koos ik ervoor om in de auto te stappen en afscheid te nemen van Nederland en mijn situatie. Ik was van plan om naar Griekenland te gaan, maar strandde in Roemenië.

Mijn moeder was een bedreven schrijfster. Ze had me in die tijd heel wat waarschuwende brieven geschreven die ik nauwelijks las, omdat ik toch wel wist wat erin zou staan.

In Roemenië kwam ik al snel een meisje tegen. Ik werd verliefd op haar en zij op mij.”

Zijn vrouw Mihaela (49) vult aan: „Ik vond hem leuk, maar ik schrok wel van zijn verslaving. Ik zei dat hij daar zeker vanaf moest komen, omdat hij grote kans liep erdoor in de gevangenis terecht te komen. Hij heeft toen de drugs die hij nog had door de wc gespoeld.

Natuurlijk zag ik dat zijn lichaam onder de tattoos zat. Maar ik keek erdoorheen en vond een mooi karakter, een man met een ziel.”

Berooid

Ilias: „We gingen samen het uitgaansleven in. Ik kwam erachter dat het meisje op wie ik verliefd was nog een zoon had uit een eerdere relatie. Ze had om financiële redenen het jongetje bij zijn vader achtergelaten, maar had beloofd dat ze hem zou komen ophalen zodra haar financiële situatie beter was.

Toen ik dit hoorde, zijn we direct op weg gegaan. Maar toen we eenmaal onderweg waren, dachten we nooit aan te komen: er viel tot wel twee meter sneeuw en we kwamen daar met ons busje moeilijk doorheen.

Daar kwam bij dat we slechte, met water gemengde diesel hadden getankt. Ook raakten we door de gladheid van de weg en kwamen we vast te zitten. We moesten met paarden weer op de weg worden getrokken.

Toch hebben we, nadat we in een week achthonderd kilometer hadden afgelegd, Mihaela’s zoon gevonden. Daarna is hij altijd bij ons gebleven.

Toen ik zeven maanden in Roemenië was, kreeg ik een auto-ongeluk. Daarbij stal de politie mijn rijbewijs. Ik moest het uiteindelijk terugkopen, dat was de corruptie van het land op dat moment. De auto was total loss en ik had alleen de motor nog.

Ik was totaal berooid van alles. En het gebeurde ook nog eens in de tijd dat we besloten hadden met elkaar te trouwen.

Omdat mijn vader een erfenis naliet van 23 hectare grond in Griekenland, kreeg ik weer wat geld om een auto te kopen en de nodige papieren te regelen om te kunnen trouwen. Niet lang erna zijn we in Roemenië getrouwd.”

In de wereld

In het jaar 2000 kwam Ilias met vrouw en kind in Nederland wonen, vond werk in Barneveld en woonde voor een tijd in een bakhuisje in Teuge. Mihaela: „De plek waar we moesten leven, was niet groter dan een deel van onze huidige woonkamer. We sliepen op matrassen.

Na een jaar verhuisden we naar een antikraakpand in Doorwerth. Niet lang erna werd onze dochter geboren. Ze is er één van een tweeling, maar haar broertje werd dood geboren. We hebben in die tijd genoeg tegenslag gekregen, maar we bleven onbekeerd. Ik heb zelf niet zo veel meegekregen van het geloof, maar ben wel orthodox opgevoed.”

Ilias: „Hoewel we wisten dat we verkeerd bezig waren, leefden we gewoon in de wereld. In die tijd kocht ik al wel een orgel. Mijn geweten ging enigszins spreken en ik heb altijd graag orgel gespeeld. Zelfs in Roemenië speelde ik op het instrument. In die tijd zocht ik ook een ‘rechtse’ kerk die bij ons zou passen, maar die vond ik eigenlijk niet.

Van 2006 tot 2010 zijn we weer naar Roemenië gegaan. Daar begonnen we een levensmiddelenwinkel, maar ook dat kon uiteindelijk niet geven wat we zochten. We kwamen opnieuw naar Nederland, waar ik onder andere werk vond als zandstraler.”

Omkeer

2013 was voor de twee ‘het jaar van de ommekeer’. Ilias: „Bij mij werd bewaarheid: ‘Wie God verlaat, heeft smart op smart te vrezen’.

Toen ik in die tijd toch weer de kerk opzocht, kwam ik in de kerk bij dominee Huijser en ontdekte ik als ‘zo opgevoede thuislezer’ dat de waarheid ook ín de kerk te horen was.

Mihaela werd in die tijd uitgenodigd om in Dordrecht naar de kerk te gaan. Daar ging ze op in, zonder dat ik dat wist.”

„Maar wat viel mij dat tegen,” valt Mihaela haar man in de rede. „Ik was gewend aan de manier van kleden die ik bij mijn thuislezende schoonmoeder had gezien.

Ook dacht ik er allemaal diepgelovige mensen aan te treffen. Ik schrok wel toen ik binnenkwam: het was voor mijn gevoel een soort modeshow. Ik stond aan het einde van de dienst op met een vreemd gevoel bij wat ik aantrof.

De evangelist die mij had meegenomen, legde later uit dat uiterlijk gedrag van kerkmensen van reformatorische huize heel verschillend is. Ik begrijp nu wat hij toen bedoelde.”

Belijdenis

Op de vraag wat haar wél aantrok in die dienst, antwoordt Mihaela: „Dat er gewezen werd op wat Christus door, maar ook voor onze zonden heeft moeten en willen doen. Ik leerde inzien dat mijn zonden de oorzaak waren van alle ellende.

Er werd gewezen op de noodzaak om je zonden te leren zien en belijden voor de Heere. Ik was van de wereld, maar kon er niet meer in leven.”

Ilias: „Na een aantal omzwervingen kwamen we terecht in de gereformeerde gemeente van Ridderkerk. In 2017 hebben we hier samen belijdenis gedaan.

Ik was als thuislezer ongedoopt gebleven en ben toen als volwassene gedoopt. Daar is heel wat strijd aan voorafgegaan.

Ik kwam er ook wel achter dat in de loop van de jaren de taal vanuit de gezelschappen soms de boventoon is gaan voeren. Juist omdat ik als thuislezer ben opgevoed en na een werelds leven door God ben opgezocht, is dat iets waar ik moeilijk mee om kan gaan. Het gaat namelijk maar om één ding: hoe komt een mens met God verzoend? Ik hoop en bid dat de weg daartoe – en dat is Christus – steeds de boventoon mag voeren in de prediking.”

Hulp

Omdat Roemenië het thuisland is van Mihaela en zij daar nog familie heeft wonen, bracht het gezin Psilos regelmatig bezoeken aan dat land. Ilias: „Dan ging er in het begin altijd een aanhanger mee met kleding, Bijbels en geestelijke lectuur.

Tegenwoordig gaan we er met een vrachtwagen heen. De GBS geeft ons grote hoeveelheden Bijbels en evangelisatiemateriaal mee. Laatst hadden we 105 kuub aan goede lectuur en hulpmateriaal.

Twee jaar geleden hebben we samen met onze oudste dochter het levensverhaal van Mary Jones vertaald in het Roemeens. De GBS heeft dat laten drukken. De situatie van Mary toen is goed vergelijkbaar met het leven in Roemenië van nu.

Ook organiseren we de laatste jaren een kinderbijbelweek. Als je zelf de noodzaak van geloof en bekering hebt leren inzien, dan gun je dat anderen ook.”

Welvaartsevangelie

Bij Ilias ontstond langzaam maar zeker de overtuiging dat hij met zijn gezin van betekenis kan zijn door in Roemenië te evangeliseren. Ilias: „We weten ons inmiddels als gezin geroepen om in Roemenië te gaan vertellen dat er een God is Die leeft en Die rekenschap vraagt over ieders leven.

Het welvaartsevangelie van Amerikaanse stichtingen komt ook volop in Roemenië. We willen de mensen daarvoor behoeden en de sola’s van de reformatie meenemen.

Het betekent veel voor ons gezin, ook voor onze kinderen. Dena en Mandy moeten daarin een weg zien te vinden. Maar we kunnen niet anders: de nood daar is ons op het hart gebonden. God zal ook daar voor ons zorgen en wegen banen die wij nu misschien niet zien. Er is daar overal nog wel het besef dat er een God is en er wordt met respect over geloof gesproken.”

Doelen

Ilias en Mihaela hopen in 2023 samen met hun kinderen te verhuizen naar Roemenië. IIias: „Lovrin, een plaatsje in de provincie Timis, is onze eindbestemming. Onder de naam Plasa de Pescuit (Roemeens voor ‘het Visnet’) hopen wij in dit arme gebied hulp te verlenen en aan ouderen en de kinderen het Evangelie te vertellen.

In Roemenië wonen veel Roma, een zigeunervolk dat grote armoede kent. Een volk dat met de nek wordt aangekeken, ook door christenen. Maar God heeft ook de Roma op het oog!

In ons werk richten wij ons daarom voornamelijk op de Roma en op de Roma-kinderen. We hebben echter drie speerpunten: registratie en onderwijs, naschoolse opvang en de zondagsschool.

Veel kinderen in Roemenië zijn niet ingeschreven bij de burgerlijke stand. Hierdoor kunnen ze niet betrokken worden bij ons evangelisatieproject en kunnen ze ook niet naar school. Een goede registratie is daarom het eerste waar wij aan gaan werken.

Als de kinderen ingeschreven zijn, kunnen wij ze vervolgens via ons evangelisatieproject begeleiden richting het onderwijs. Daarnaast willen we een naschoolse opvang realiseren waar we de kinderen van een maaltijd voorzien en helpen met het huiswerk. Bovendien is dit een plaats om samen te bidden en uit de Bijbel te lezen. We willen er ook een zondagschool realiseren, waar wij de kinderen heel eenvoudig willen vertellen uit de Bijbel en hen bekend willen maken met de wet van God en Zijn Evangelie.

Als we deze drie doelen volledig hebben uitgewerkt, is het vervolgens onze wens om een familiehuis te openen voor de meest behoeftige kinderen. Hierbij denken wij vooral aan gehandicapte kinderen, straat- en/of weeskinderen.”

Nut voor de naaste

Als Ilias terugkijkt op zijn leven, is hij ervan overtuigd dat God hun leven zo heeft geleid dat er gunstige omstandigheden zijn ontstaan: ze kennen de taal, de cultuur en ze hebben een woning in Roemenië. Ilias: „Daarmee wil ik zeker de Heere niet de auteur maken van onze zonden. Die zijn ons tot schuld. Hij is echter wel Degene Die voorzien kan.

We willen tot geestelijk nut zijn voor onze naasten in Roemenië en de opdracht ‘Gaat dan heen en onderwijst alle volken’ gestalte geven. Wat zou het mooi zijn als onze levensweg voor anderen tot zegen is.”