In de wetenschap is men gewend dat discussies plaatsvinden op basis van feiten. In de maatschappij en de politiek gaat het er nogal eens anders aan toe. Nu zeggen feiten niet alles, maar het is toch wel prettig als ze niet genegeerd worden.
De winkelsluitingswet wordt binnenkort weer stevig bediscussieerd. D66 en Groen Links willen via een initiatiefwetsvoorstel meer ruimte bieden voor het winkelen op zondag. Gemeenten zouden volledig vrij moeten zijn in het bepalen van het aantal zondagen dat winkels open zijn. Nu is het zo dat gemeenten die ruimte al hebben, maar wel binnen nationaal afgesproken maxima. Voor de meeste gemeenten is er een maximum van twaalf zon- en feestdagen. De initiatiefnemers willen dat vrijgeven.
Wetenschap
Je zou mogen verwachten dat de voorstanders van liberalisering zich kunnen beroepen op veel literatuur die aangeeft dat het vrijgeven van de zondag, afgezien van principiële motieven, grote voordelen heeft. Winkeliers zouden het prachtig moeten vinden, want ze hebben daardoor meer kansen op verhoging van hun omzet. De mensheid zou verheugd moeten zijn omdat het de werkgelegenheid en economische groei stimuleert. En inderdaad beweren de voorstanders dat dit het geval is. Maar niet op basis van feiten. Een recent Australisch universitair onderzoek concludeert op basis van een inventarisatie van de wereldliteratuur dat de voordelen van liberalisering van de winkelsluitingswet zeer omstreden zijn. Men vat het krachtig samen door te zeggen dat er geen bewijs is dat winkelen op zondag voordelen oplevert: geen verhoging van de omzet, geen extra werkgelegenheid en geen extra economische groei.
Sterker nog, recent bleek uit onderzoek van de Nederlandse brancheorganisatie van winkeliers dat ruim negentig procent van de winkeliers het wel welletjes vindt. Zij zitten absoluut niet te wachten op meer koopzondagen. En dat betreft bij lange na niet allemaal christelijke ondernemers. Winkeliers hebben goed door dat het alleen maar een omzetverschuiving oplevert en extra kosten. Het personeel moet wel betaald worden. Dus geen extra omzet, maar wel minder winst door hogere kosten. Ze zien ook glashelder dat het voor hun sociale leven een ramp is. Wie bedenkt dat de winkelier vaak al zes dagen intensief in touw is, begrijpt meteen waarom velen er niet op zitten wachten dat hun winkel ook op zondag open is.
Rare conclusies
Bizar is wel dat het rapport van de brancheorganisatie concludeert dat het initiatiefwetsvoorstel wel een goede zaak is. Want dan kunnen gemeenten rekening houden met lokale omstandigheden. Maar dat kan, ja zelfs moet, al lang. Maar dan wel binnen het nationaal toegestane aantal zon- en feestdagen. Dat voorkomt juist dat winkeliers onder druk gezet worden doordat collega’s wel op zondag opengaan. De praktijk wijst uit dat hiervan sprake is. Er zijn veel winkeliers die op meer zondagen hun winkel open hebben dan ze eigenlijk zouden willen.
Ook de initiatiefnemers trekken een bizarre conclusie. Op basis van onderzoek, waarbij ik ook zelf betrokken was, stellen zij dat de literatuur concludeert dat gemeentelijke vrijheid de beste oplossing is. Als medeauteur van dat artikel slaag ik er maar niet in om die conclusie te trekken. Gebrek aan creativiteit valt de liberaliseerders in ieder geval niet te verwijten.
Triest
Waarom toch zoveel verdraaiing en ontkenning van feiten? Nee, het is geen domheid. Was het maar waar. Dan kon via de nodige voorlichting het misverstand uit de wereld geholpen worden. Nee, het is omdat men een duidelijke visie heeft. De mens moet vrij zijn en kunnen doen en laten wat hij zelf wil. Daarom moeten alle barrières opgeruimd worden. En dan maakt het blijkbaar niet uit dat mensen daaronder leiden. Triest dat dit gebeurt. Helaas is het wel in overeenstemming met de strijd der geesten waarover de Bijbel spreekt.
Is het dan wel zinvol feiten te verzamelen, onderzoek te doen en rapporten te publiceren? Ja. Zo kunnen we in ieder geval de illusie wegnemen dat de visie van het nihilisme op feiten is gebaseerd. Het ontmaskeren van het geloof in de vrijheid van de mens is waardevol. Maar we moeten niet verwachten dat we daarmee de strijd ook per se winnen. Dat is ook niet direct nodig, want uiteindelijk regeert niet de mens, maar de Heere. En hoe het dan ook gaat, Hij zal zorgen dat Zijn naam alle eer toekomt.
Stelling: De politiek moet ondernemers tegen zichzelf beschermen met een duidelijk winkelsluitingswet.