Tekst C.J. de Leeuw

Tijdens een bevalling is haar man er helemaal voor Petra. „Dat is eigenlijk één van de weinige momenten waarop ik echt iets aan hem had in ons huwelijk. Ik zou willen dat het vaker zo zou zijn, gewoon omdat ik belangrijk voor hem ben,” vertelt Petra (28). Haar man Johan heeft PTSS. „Al de jaren dat we samen zijn, draait alles om hem.”

Petra is eigenlijk niet alleen met Johan getrouwd. „Ik kreeg de dader er gratis bij. Eigenlijk waren we nooit samen, maar altijd met z’n drieën,” zegt ze, duidend op het seksueel misbruik dat Johan als kind meemaakte. 

„Voor mij betekent dit altijd rekening houden mét. De schade van het misbruik zit in elke vezel van Johan en daarom moet hij – en dus wij – dagelijks strijd leveren. 

Aan het begin van ons huwelijk kreeg hij allerlei psychische problemen. Pas toen ontdekten we dat hij als kind seksueel misbruikt is. De gevolgen hebben heel veel impact op mij en de kinderen. Het misbruik heeft zijn én ons leven getekend en bepaald.”

Vuile sokken

Zowel emotioneel als praktisch heeft Petra niet veel aan haar man. „Zijn baan kost hem veel energie. Daarnaast volgt hij intensieve therapie. Dat trekt hem helemaal leeg. Dat snap ik. De strijd tegen het verleden, de schade en de dader is zwaar. Het maakt hem kapot. 

Ik kan veel voor lief nemen. Maar ik moet goed uitkijken dat het niet ten koste gaat van mezelf. En dus ook van de kinderen. Alles thuis komt op mij neer. 

Ik heb pittige zwangerschappen achter de rug. Een enkele keer, toen ik ontzettend beroerd was en het echt vies was in huis, stofzuigde hij voor me. Dat was fijn. Maar verder kost alles hem moeite. Ik moet er altijd achteraan zitten. 

Sommige klusjes zijn wat meer mannenwerk, zoals in de tuin. Dan moet ik goed opletten hoe ik het vraag. Ik mag niet zeggen dat hij iets ‘moet’. Dan verword ik tot dader voor hem. Dus dan moet ik het bijvoorbeeld vragen als: ‘Wanneer zouden we dit kunnen doen?’ En dan gaat het nog niet vanzelf. 

Ik word er soms helemaal moe van. Hij heeft als getrouwde man en vader ook verantwoordelijkheden! Inmiddels hebben we een heel gezin. Ik heb een man nodig die mij in het gezin ondersteunt. 

Over kleine dingetjes maak ik me niet meer druk, zoals over het opruimen van zijn vuile sokken. Het heeft geen zin. Ik kan m’n energie beter sparen.”

Luiers verschonen

De zondag is een lastige dag in het gezin. „Het is voor ons geen dag van ontspanning en bezinning. Op die dag kan hij niet in zijn werk vluchten. Er is ruimte om na te denken en dat maakt het voor hem een dag vol strijd en depressieve buien. 

Het gaat nu iets beter, maar eerst leek het weleens of de duivel hem dan bezette. Hij hing vaak de hele dag op de bank, in zichzelf gekeerd en niet echt aanspreekbaar. Hij was er wel, maar ook weer niet. 

De kinderen voelen dit aan. Ik merk dat ze bijna altijd naar mij komen als er iets aan de hand is. Ik zeg dan weleens dat ze ook naar papa toe kunnen gaan.

Toen onze oudste geboren werd, wist Johan eigenlijk niet wat hij met de baby moest. Soms haalde hij me onder de douche vandaan, omdat de baby huilde. Bizar. Hij hield totaal geen rekening met mij. 

Daarnaast kon hij ons kindje eigenlijk geen liefde geven. Als je zelf geen liefde kunt ontvangen, kun je het ook niet geven. Voortdurend werd Johan in z’n hoofd tegengehouden of zei er een stemmetje: ‘Misbruik haar ook, wat doet het ertoe’. 

Dit gebeurt veel door mensen die zelf misbruikt zijn. Gelukkig is hij hiervoor gespaard gebleven. Het doet wel veel met je moederhart. Moest ik bang zijn of kon ik hem vertrouwen? 

Luiers verschonen deed ik altijd alleen. Het was te confronterend voor hem. Dat begrijp ik. Bij de tweede ging het iets beter, maar de strijd was er nog steeds. Als het niet anders kan, verschoont hij nu luiers. 

Genegenheid geven gaat nu gelukkig een stuk makkelijker. Dat is voor mij heel belangrijk. Het leven krijgt een extra dimensie als er ruimte is voor emotie.”  

Patiënt

Onbewust beschouwde Petra haar man lange tijd als patiënt. „Het proberen hem te begrijpen, met hem mee te leven en mezelf weg te cijferen was goed bedoeld, maar door zelf altijd sterk te moeten zijn, maakte ik hem automatisch tot de zwakke persoon in ons huwelijk. 

Bovendien hield ik het natuurlijk niet vol om altijd sterk te zijn. Zeker niet met het dragen van dit onzichtbare kruis. Want ik wilde de vuile was niet buiten hangen. Ik praatte er weleens met wat familie over, maar als ik dan liet zien wat het met me deed, kwamen er al snel reacties zoals: ‘Is hij nu niet eens klaar met dat verleden? Moet je je niet richten op de toekomst?’

Ik weet zeker dat veel mensen geen idee hebben van wat zich achter onze voordeur afspeelt. Op zijn werk lijkt er met Johan niets aan de hand. Hij kan het goed verbloemen. Gezellige gesprekken tussen ons zijn er eigenlijk ook bijna alleen als er andere mensen bij zijn.”

Onvoorwaardelijk

Emotioneel staat Petra er alleen voor. „Johan leefde als een steen. Er waren weinig momenten waarop ik echt contact met hem had. Hij was er wel en hij was er niet. Dat noem je dissociatie. Ik bestond dan als het ware niet voor hem. Hij werd letterlijk bezet. 

Ik wist dat hij van me hield, maar hij kon mij geen liefde geven, omdat hij het ook niet ontvangen kon. Dat gaat nu wel iets beter, maar het blijft lastig. Eigenlijk krijg ik bijna nooit waardering.

Tijdens mijn bevalling was Johan er wel helemaal voor mij. Dat waren unieke momenten. Ik verlang naar meer daarvan. Dat hij gewoon vanuit z’n hart iets voor me doet, omdat ik belangrijk voor hem ben. 

Dat onvoorwaardelijke zou ik heel graag ervaren. Dat zijn dingen die je zeker in een huwelijk op den duur heel erg gaat missen. Elkaar waarderen is essentieel voor een goed huwelijk.”  

Alleen

Na jaren intensieve therapie en het gebruik van antidepressiva gaat het de goede kant op met Johan. „Ik merk dat hij erg z’n best doet om klaar te staan voor me. Pas  was ik ziek en toen zorgde hij voor de kinderen.

Ten diepste vind ik het verdrietigste van alles dat het kleine jongetje dat in mijn man zit al die jaren zo ontzettend hulpeloos en alleen is geweest in alles. En vaak nog steeds. Door de schuld van die ene persoon. 

Ook vind ik het vreselijk dat zijn persoon zo diep beschadigd is. Dat beschadigt ons huwelijk weer en ook mij en onze kinderen. Dat doet pijn. Ook onze kinderen hebben de onvoorwaardelijke liefde en aandacht van hun vader nodig.”

Dit is een deel van een artikel in de GezinsGids van 24 februari 2022.