Zaken doen in het buitenland is interessant, maar vraagt meer dan gedacht. De cultuur en gewoonten van het land spelen namelijk een grote rol. Binnen Europa kan de Hollandse wil om snel te handelen al op de proef worden gesteld, maar wie zaken doet in een land als China, loopt nog tegen andere zaken op. En het zijn soms juist die kleine dingen die een opdracht de das om kunnen doen…
Henk Middelkoop (38) nam in 2007 architectenbureau Spatia over. Van de recessie had toen nog niemand gehoord. Om te overleven verlegde hij in 2011 zijn focus op China. En na meer dan twee jaar investeren rekent hij erop dat minister Ploumen erbij zal zijn als er in oktober handtekeningen gezet worden. Handtekeningen onder het contract waarin de realisatie van een zorginstelling met 200 bedden wordt overeengekomen. „Gezichtsverlies voorkomen,” zo noemt hij het geheim van zaken doen met China.
Vijfjarenplannen
Het huidige vijfjarenplan, waarmee China in 2011 aan de gang ging, voorzag in ‘meer zorg voor ouderen’. De vergrijzing neemt daar namelijk in een enorm tempo toe. Middelkoop: „Het gevaar bestaat dat China oud is voor het rijk is. Daar moet men iets aan doen. De Chinese overheid plaatste daarom in 2011 een wereldwijde ‘call’. Andere landen werden uitgenodigd mee te denken over de oplossing van het vergrijzingsprobleem. Spatia was erbij toen een Nederlandse handelsmissie naar aanleiding daarvan naar China vertrok. Uit de handelsmissie ontstond het consortium Siduco. In dit consortium zitten meerdere bedrijven met expertise in de zorg. Van expertise over business modellen tot expertise op het gebied van tilliften en het trainen van personeel. Spatia draagt bij met de knowhow rond gebouwenconcepten voor de zorg.”
Gezichtsverlies
Je ziet in China dat veel ouderen, als ze hulpbehoevend worden, het risico lopen in instellingen terecht te komen waar ze bijvoorbeeld samenleven met dementerenden en gehandicapten. Dat betekent in China gezichtsverlies voor de kinderen: dat doe je je ouders niet aan. De leer van Confucius, de cultuurbepalende Chinese filosoof van 500 jaar voor Christus, stelt namelijk, dat je goed voor de ouderen moet zorgen.
„’Westers’ staat in de ogen van veel Chinezen gelijk aan ‘hoogstaand’. Daarom mikt ons consortium erop dat de zorginstellingen die met hulp van het Westen tot stand gekomen zijn van hoogstaande kwaliteit zijn. Zodat ze een uitweg bieden voor de gewetens van de kinderen in dit opzicht,” aldus Middelkoop.
Want gezichtsverlies is zo ongeveer het ergste dat een Chinees kan overkomen. Daar moet je rekening mee houden wanneer je in contact komt met Chinezen. „Ik ben die gedachte op prijs gaan stellen,” vertelt Middelkoop. „Het werkt respectvol handelen in de hand. En dat zijn we in het Westen wel een beetje kwijtgeraakt. Je afvragen of je voorstel ook recht doet aan de ander is een wezenlijk element van het zaken doen in China”.
Cultuur
Dat Middelkoop dit ook heeft moeten leren, toont hij aan met een paar voorbeelden. „Wij ontwierpen voor de Chinese overheid een zorginstelling in een getransformeerd politiebureau in Nanjing. Voor de bewoners hadden we mooie, groene buitenruimtes bedacht: licht en luchtig. Het hele project ging niet door. Het budget zou niet toereikend zijn. Later hoorden we dat de mensen in de met smog vervuilde stad Nanjing helemaal niet graag buiten willen zitten en onze balkons dus een erg slecht voorstel waren geweest. Chinezen vertellen je de ware reden niet om jou geen gezichtsverlies te laten lijden.” Middelkoop weet nog een voorbeeld: „Een ander interessant punt is kleur. In de Westerse zorg is de kleur wit een voor de hand liggende kleur. Het staat voor helder, schoon en zuiver. In China is wit de kleur voor begrafenissen, je moet er in de ouderenzorg echt heel voorzichtig mee omgaan.”
Volharding
Persoonlijk heeft Middelkoop zich verbaasd toen hij ‘s zondags midden in Peking naar de kerk ging. „Het was elf uur en het was de derde dienst die ochtend. Ik schat dat er drieduizend mensen in het kerkgebouw waren. En wat er werd gezegd, was zeer Bijbels. De predikant was moedig en voorzichtig in de uitwerking van zijn thema ‘Volharding in verdrukking’. Hij werkte namelijk vooral het eerste uit, maar koos daarbij toch veelzeggende Bijbelgedeeltes waarin het ging over kritiek op de leiders van het volk Israël.”
Toen er werd gevraagd aan de kerkgangers wie er die zondag voor het eerst in dit kerkgebouw was, stond meer dan vijf procent van de mensen op. „China blijft verbazen,” vindt Middelkoop.
Dit artikel gaat verder in de GezinsGids van 18 september