Menno de Bruyne is voorlichter bij de SGP Tweede Kamerfractie. Op deze plek geeft hij een kijkje achter de schermen van het hof en het Binnenhof
Of koningin Beatrix bij haar staatsbezoek aan Luxemburg in haar koffers ook een setje koninklijke onderscheidingen had zitten? Normaal gesproken is dat zo, maar omdat de vorstin het Groothertogdom al een keer eerder heeft bezocht, waren de gebruikelijke wederzijdse ‘cadeautjes’ waarschijnlijk al vergeven.
Maar zeker als het Nederland staatshoofd voor het eerst ergens een staatsbezoek aflegt, hoort een klein lintjesregenbuitje er gewoon bij. De dan uitgewisselde decoraties zijn een teken van hoogachting en onderstrepen de goede betrekkingen. Want in de decoratie van personen, worden eigenlijk land en volk geëerd.
Bij elkaar heeft koningin Beatrix er al ruim 50 staatsbezoeken op zitten. Bovendien heeft ze ongeveer even zo vele buitenlandse staatshoofden en vorsten op Nederlandse bodem ontvangen. Haar ‘trofeeënkast’ is dan ook goed gevuld. Met hele exotische en imponerende, zoals het grootkruis met keten in de orde van de Chrysanthemum van Japan, het grootkruis Eerste Klasse in de orde van de Azteekse Adelaar van Mexico, het Grootkruis in de Orde van Isabel La Catolica van Spanje of het Grootlint in de Ere-orde van de Gele Ster van Suriname. Fameuzer zijn de Orde van de Kousenband van Groot-Brittannië en de Orde van het Gulden Vlies uit Spanje.
Allemaal bij elkaar opgeteld komt Hare Majesteit op bijna vijftig onderscheidingen. De andere leden van het Koninklijk Huis moeten het met heel wat minder doen. Begrijpelijk, immers, zij komen nog maar net kijken. Daar staat weer tegenover dat wijlen prins Bernhard ‘topscorer’ was. Hij had er bijna honderd, meer zelfs nog dan zijn vrouw Juliana. De prins trok er graag alleen op uit, waarbij hij zich met enig welgevallen zowel liet onderscheiden als zelf ook ordeversierselen opspelde. Soms wel eens een beetje té…
De gulzigheid en vrijgevigheid van prins Bernhard leidde er zelfs toe dat in 1963 nog eens kritisch is gekeken naar het decoreren tijdens staatsbezoeken. Een onderzoekscommissie oordeelde dat er weinig systeem in het decoratiebeleid zat. Ook over de zogenaamde ‘smeerdecoraties’, bedoeld om mensen gunstig voor Nederland te stemmen, werden harde noten gekraakt.
Tegenwoordig worden decoraties tijdens staatsbezoeken bijna ‘wiskundig’ verleend. Het was de Nederlander C.J. Geitenbeek, jarenlang hoofd van het bureau Decoraties op het ministerie van Buitenlandse Zaken, die eind vorige eeuw een soort ‘koersenlijst’ ontwierp op basis waarvan kan worden uitgerekend wie wanneer welke onderscheiding behoort te krijgen. Geitenbeek deed dat in samenspraak met een paar buitenlandse collega’s. Gaat koningin Beatrix op stap, dan is het een kwestie van contact opnemen met het gastland om vervolgens aan de hand van dat puntenwaarderingsysteem in goed onderling overleg de koersen en de decoraties te bepalen.
Uiteraard gaat dit niet buiten de koningin en de ministers om. Ambtenaren van de directie Kabinet en Protocol van het ministerie van Buitenlandse Zaken maken altijd een voorstel, dat vervolgens wordt voorgelegd aan de minister. Gaat die akkoord, dan kijken ook de minister-president en koningin Beatrix zelf er nog naar. Als ook zíj hun fiat geven is de zaak rond en kan Hare Majesteit haar koffers gaan pakken…