Menno de Bruyne is voorlichter bij de SGP Tweede Kamerfractie. Op deze plek geeft hij een kijkje achter de schermen van het hof en het Binnenhof
Koningin Máxima
„Hoe gaat dat nou als Willem-Alexander koning wordt? Wordt Máxima dan koningin?” Het is één van de meest gestelde vragen aan gidsen op het Binnenhof. Een terechte vraag, want als je er even over nadenkt, klopt er iets niet als prinses Máxima dan zomaar bevorderd wordt tot koningin. Immers, prins Claus was toch óók geen koning toen zijn vrouw koningin was? Waarom Máxima dan wel koningin?
Mocht koningin Beatrix vandaag of morgen inderdaad het vaantje overdragen aan haar zoon, dan komt er een eind aan de meer dan dertig jaar dat zij op de troon zat en inhoud gaf aan het koningschap – let wel: koningschap, niet konininneschap! Dan wordt Willem-Alexander koning der Nederlanden.
Wat er dan overblijft van koningin Beatrix staat vast. Zij gaat zich terugtrekken op kasteel Drakestein en zal verder door het leven gaan als prinses Beatrix, zoals ze dat óók was voordat zij de troon besteeg. Dat is in lijn met de traditie. Net zoals haar moeder Juliana en haar grootmoeder Wilhelmina na hún troonsafstand ook prinses werden. En wee het gebeente van degene die per ongeluk nog wel eens koningin tegen ‘de Willemien’ zei – wat het Nederlandse volk er overigens nooit van heeft weerhouden om haar altijd ‘de oude koningin’ te blijven noemen.
Maar nu Máxima. Het ligt, als je net als met veel dingen ook hier het goede conservatieve principe hanteert om dingen te doen zoals het vroeger ook gebeurde, in de lijn der verwachting dat zij na de troonsbestijging van haar man inderdaad gepromoveerd wordt tot koningin. Maar vanzelfsprekend is zo’n bevordering niet, laat staan dat dit ergens in een wet of Koninklijk Besluit zo geregeld is. En inderdaad, als zij wél koningin wordt en de prinsen het nooit verder kunnen schoppen dan prins-gemaal, dan is er sprake van ongelijke behandeling.
Toen Eerste en Tweede Kamer in 2001 met de regering van gedachten wisselden over de toestemmingswet voor het huwelijk van Willem-Alexander en Máxima, is er óók over deze ‘kwestie’ gesproken. Een paar partijen spraken zich tijdens dat debat al uit vóór deze ‘bevoorrechting’ van vrouwen. Toenmalig premier Kok hield de boot echter af. „Alles op z’n tijd,” stelde hij; dit is typisch een zaak van het kabinet dat te maken krijgt met de daadwerkelijke troonswisseling.
Een paar jaren geleden peilde dagblad De Telegraaf wat de Kamerfracties er toen van vonden. Een duidelijke meerderheid, bestaande uit ondermeer CDA, PvdA, VVD en GroenLinks, sprak zich opnieuw uit vóór ‘koningin Máxima’. Wat natuurlijk niet wil zeggen dat die partijen er nóg zo over denken. Zo standvastig zijn politieke partijen niet tegenwoordig….
Maar staatsrechtgeleerden en kenners van het Koninklijk Huis die niet leven bij de waan van de dag vinden eveneens dat Máxima ‘gewoon’ koningin moet worden. Zij beroepen zich mede op de praktijk in andere monarchieën, waar de vrouwen van regerende koningen zich eveneens koningin noemen. Trouwens, ook in Nederland was dat vroeger het geval. De echtgenotes van de koningen Willem I, II en III waren ‘gewoon’ koningin. Niets nieuws onder de zon dus en niemand die moeilijk deed over deze positieve discriminatie van vrouwen…