Jezelf liefhebben In een maatschappij waar alles gericht is op het individu en het bevredigen van eigen behoeftes, blijkt het soms toch moeilijk om van jezelf te houden. Psycholoog Christel Anker van stichting De Vluchtheuvel vertelt hoe je jezelf op een gezonde manier kunt liefhebben. Christelijke hulpverleningsinstantie
De Vluchtheuvel startte dit jaar met een identiteitsgroep voor volwassenen die moeilijk grenzen aan kunnen geven, niet goed weten wie ze zijn en die moeite hebben met het accepteren van zichzelf. Christel Anker is psycholoog en geeft leiding aan deze groep. Volgens haar heeft het kennen van je eigen identiteit en het houden van jezelf alles met elkaar te maken. „Het is belangrijk dat je weet hoe je geworden bent wie je bent, welke bagage je meeneemt en wat je sterke en zwakke kanten zijn. Dus dat je een reëel zelfbeeld hebt en daar ook mee kunt leven.” De Heere Jezus zegt in Matthéüs 22 dat je God moet liefhebben boven alles en je naaste als jezelf. Anker: „Deze tekst laat zien dat het Bijbels is jezelf lief te hebben. Tegelijkertijd denk ik dat dit er op een bepaalde manier al heel erg in zit bij iedereen. De Bijbel leert dat het ook belangrijk is jezelf te verloochenen. Mensen die negatief over zichzelf denken en zich steeds afvragen of ze wel geaccepteerd worden zijn in feite continu met zichzelf bezig. Je zou het een verkapte vorm van zelfliefde kunnen noemen, alleen dan op een ongezonde manier.” Er zijn dus twee manieren van liefhebben: iemand met een negatief zelfbeeld houdt op een ongezonde manier van zichzelf. Iemand die weet wie die zelf is, kan op een gezonde manier van zichzelf houden. Anker: „Je kunt er bewust voor kiezen jezelf aan de kant te zetten om iets voor een ander te doen. Je kunt jezelf pas verloochenen als je weet wie je bent. Je moet niet minder van je zelf denken maar minder aan jezelf denken.” Het leven van de Heere Jezus staat in het teken van zelfverloochening. Toch is Anker voorzichtig om in therapie Jezus als voorbeeld van zelfverloochening te gebruiken. „De Heere Jezus is ook God. Zijn leven is van een heel andere orde. Zijn werk is Middelaarswerk. Wat we wel van Hem kunnen leren, is dat Hij momenten nam om alleen te zijn en om te bidden. Hij liet Zich niet leiden door wat anderen van Hem wilden. Hij liet zich leiden door de wil van Zijn Vader.”
Bewust kiezen Volgens Anker houden mensen met een negatief zelfbeeld het minder lang vol in deze tijd. „Deze tijd vraagt heel veel van mensen, er zijn veel prikkels, men moet continu actief zijn. Hierdoor treedt eerder overbelasting op. Zonder een sterke identiteit val je in deze tijd eerder door de mand. Sommige mensen kunnen geen nee zeggen. De vraag is: waar laat je je door leiden? Door de angst om afgewezen te worden? Als je je steeds afvraagt waarom jij altijd moet helpen, dan is er iets mis. Als je beseft dat je een keuze hebt, dan gaat het goed.” Anker denkt niet dat de prediking dat mensen zondaren zijn een negatief zelfbeeld in de hand werkt. „Ik zie juist vaak dat mijn cliënten door de gemeenschap die ze met de Heere hebben een stuk rust ervaren terwijl ze voor de rest ongelukkig zijn.” Als één van de mogelijke oorzaken voor een negatief zelfbeeld wijst Anker op een onveilige jeugd en een gebrek aan onvoorwaardelijke liefde en verbondenheid. Leren liefhebben Om mensen te helpen weer op een gezonde manier van zichzelf te houden, gaat Anker met haar cliënten terug naar het verleden. Ze benadrukt dat dit niet is om ouders de schuld te geven van dingen maar wel om te ontdekken wat iemand als kind misschien gemist heeft. „Er kunnen dingen op school gebeurd zijn bijvoorbeeld. Als iemand zich dat bewust wordt, begrijpt hij dat het ook niet vreemd is dat hij negatief denkt over zichzelf. We geven de opdracht om aan het eind van de dag op te schrijven wat goed is gegaan, ik stimuleer mensen te sporten of een hobby te gaan doen. Ik heb eens een vrouw in therapie gehad die haar hele leven al heel negatief over zichzelf dacht. Op een gegeven moment ging ze op tekenles en merkte ze dat dit haar goed afging. Doordat ze ervoer dat ze het kon en dat ze daar geaccepteerd werd zoals ze was, kreeg ze meer zelfvertrouwen.
Meer over de liefde is te lezen in de GezinsGids van 18 april.