‘Mam, waar is m’n zwembroek? Mama, wilt u me insmeren?’ Het woord ‘mama’ klinkt in gezinnen vaak vele keren per dag, zeker in de vakantie, als de kinderen vrij zijn. Ondertussen gaat het huishoudelijke werk altijd door. Kun je als moeder wel uitrusten in de vakantie? En hoe kun je in de vakantie toch (stille) tijd voor jezelf houden? Jeannet (50), Anita (39) en Annelies (35) vertellen. „Op de eerste vakantiedag moet ik altijd even de knop omzetten.”
Tekst C.A. Schipaanboord-de Vos Beeld Anneke Vat
Wassen, koken, voor de kinderen zorgen. Tussendoor een strijk wegwerken en als het even kan nog even de ramen zemen. Voor vrouwen en moeders thuis, is het soms lastig – zo blijkt uit een rondvraag – om tot rust te komen in de vakantie. Maar hoe kom je dan tot rust? En: hebben moeders daar eigenlijk wel behoefte aan? Jeannet: „Jawel, ik wel. Ik vind het belangrijk om elke dag een momentje voor mezelf te hebben. Met oudere kinderen lukt dat prima, want die kunnen makkelijk even op de jongste passen. Ik vind het wel belangrijk dat de kinderen weten dat hun moeder geen sloofje is. Daarom geef ik ze in de vakantie vaak wat taken, zodat we alles met elkaar doen en ik het wat rustiger heb. Veel bijzonders hoef ik niet in de vakantie. Wij gaan eigenlijk nooit op vakantie en dat vind ik prima. Ik vind het heerlijk als de kinderen allemaal thuis zijn. Daarnaast is het al fijn dat je je niet aan schooltijden hoeft te houden.” Daar is Anita het mee eens: „Normaal gesproken zitten de meiden op school en heb ik overdag rustige momenten. Ik vind het heerlijk als de kinderen thuis zijn, maar hoe gezellig de vakantie ook is, je hebt continu iemand om je heen. Dat vind ik best intensief. Om het voor iedereen leuk te houden, is het belangrijk dat ik soms m’n rust pak. Daarom trek ik me dagelijks een poosje terug om m’n hoofd leeg te maken.”
Annelies heeft daar minder behoefte aan. Glimlachend: „Maar ik moet op de eerste dag van de vakantie wel de knop omzetten, hoor. Doordat onze kinderen op school zitten, heb ik tussen de vakanties door veel tijd voor mezelf. Normaal gesproken heb ik alle vrijheid en dat is dan voor zes lange weken opeens over. Vaak duurt dit maar een dagen, daarna geniet ik er erg van om de kinderen om me heen te hebben. Ik ben erop ingesteld dat ik in de vakanties vooral beschikbaar ben voor de kinderen. Daar geniet ik ook van. Verder plan ik vaak bewust weleens iets leuks voor mezelf, zonder kinderen. M’n man heeft vier weken zomervakantie, dus ik kan makkelijk af en toe weg.” Anita: „ Mijn man is in de schoolvakanties ook vrij en neemt extra klusjes op zich. Hij zeemt bijvoorbeeld weleens de ramen. Heerlijk is dat!”
Huishoudelijke taken
Wat een rustige en fijne vakantietijd inhoudt, is ook per persoon verschillend. Jeannet: „Ik vind het bijvoorbeeld heerlijk om elke dag drie kwartier lang een stevige wandeling te maken in de polder. Dat doe ik alleen, zodat ik daarna met een ‘leeg hoofd’ weer terugkom. Daar geniet ik van. Daarnaast helpt het me ook om mijn klussen in huis zingend te doen, daarvan kom ik ook tot rust. Ik hoef ook niet per se zes weken lang thuis te zijn om tot rust te komen, ik vind het fijn om toch nog nachtdiensten te draaien in een verzorgingstehuis. Als ik daarna thuis terugkom, kijk ik soms weer heel anders tegen dingen in het gezin aan. Bovendien kan ik tijdens de nachtdiensten vaak een boek lezen, iets waar ik thuis toch minder snel aan toe kom.” Anita vindt het vooral belangrijk en rustgevend dat het huishouden tóch door blijft draaien, ook al hoeft dat zeker niet perfect. „Tijdens de vakantieweken doe ik het minimale, maar we huren wel altijd een huisje met een wasmachine, zodat ik niet na twee weken met een enorme berg was thuiskom – en dan alsnog extra hard aan de slag moet. Ook pak ik af en toe even de stofzuiger om het vakantiehuisje weer te ontdoen van zand en dennennaalden,” lacht ze. „Daarnaast kookt mijn man in de vakantie altijd en doet hij ook wat klusjes. Daar geniet ik volop van, dan heb ik ook echt vakantie! We lopen samen ook elke avond een rondje, zodat we even uitgebreid kunnen praten. Dat is zó fijn.” Annelies probeert in de vakantie ook bewust de lat niet te hoog te leggen wat betreft haar huishoudelijke taken. „De klussen die echt nodig zijn, voer ik wel op tijd uit. Een schone vloer vind ik bijvoorbeeld wel belangrijk en het is een kleine moeite om even te zuigen.”
Alle drie betrekken ze in de vakantietijd de kinderen extra bij het huishouden. Jeannet: „Na het avondeten krijgen alle kinderen een taak, zoals stofzuigen, de vaatwasser leeghalen of de was ophangen. Zo heb ik het zelf minder druk en verdelen we de huishoudelijke klusjes.” Anita hanteert hetzelfde principe, maar dan vooral als ze een dagje weggaan. „Als we dagjes weggaan, doen we eerst ’s ochtends met elkaar alle klusjes die moeten gebeuren. Zo kan ik ook rustig van het uitje genieten. Anders kom je thuis en ligt er overal nog troep. Dan is m’n ontspannen gevoel meteen weer weg.” Annelies laat de kinderen meehelpen met de tafel afruimen en hun kamers netjes houden. „Voor hen is het een kleine moeite, maar voor mij heerlijk. Als zij meehelpen, ben ik relaxter en heb ik meer tijd en aandacht voor hen.”
Vakantiebesteding
Tijdens de vakantie genieten de dames vooral van het samen zijn en als gezin dingen ondernemen. Annelies: „Ik geniet er vooral van om met het gezin eropuit te gaan. Dat hoeven geen grote dingen te zijn, maar bijvoorbeeld met elkaar naar het strand, ergens picknicken of met de skeelers eropuit gaan. Heerlijk! Onze oudste moppert weleens, hoor, die gaat liever met zijn vrienden op stap. Dat krijg je op den duur. Ik kan er ook erg van genieten om gewoon een middag niets te doen. Met een boek in de tuin zitten, lekker van het zonnetje genieten of even een rondje wandelen. De afwisseling is fijn. We gaan bijvoorbeeld altijd met vrienden op vakantie. Als vrouwen gaan we dan ook altijd een dagje er apart op uit, zonder mannen en kinderen. Samen lunchen, winkelen of naar een theetuin, daar laad ik dan ook echt van op.”
Jeannet: „Ik vind het ook fijn om leuke dingen met de kinderen ondernemen, zoals met elkaar naar het bos of het strand gaan. De grotere kinderen willen bij ons gelukkig meestal nog wel mee. Ook maak ik tijd vrij om met Alyzelotte een spelletje te doen of te knutselen. Ik krijg daar veel energie van. Toen de kinderen klein waren, maakte ik vaak een dagindeling, zodat de kinderen wisten waar ze aan toe waren. Ik plande bijvoorbeeld in de ochtend klusjes, na de koffie puzzelen of kleuren en ’s middags met elkaar op pad. Dat werkte goed.”
Annelies: „Ik geniet er ook van als vriendjes of vriendinnetjes komen spelen of logeren. Ik regel altijd veel afspraakjes in de vakantie. Dat zorgt voor uren speelplezier, want dan vervelen ze zich niet snel. Daarnaast kost het minder energie dan wanneer je het gevoel hebt dat je je kinderen de hele dag moet vermaken. Ik genoot vroeger altijd erg van logeerpartijtjes en ik krijg er nu nog altijd een vakantiegevoel bij. Daarnaast zou ik mijn werk als verpleegkundige in de wijk voor geen goud willen missen, dat geeft zo veel voldoening als je een avondje even uit je moederrol bent en andere werkzaamheden doet.”
Onrust
Toch lukt uitrusten niet altijd, Annelies, Anita en Jeannet ervaren dat uitslapen geen goed doet of het lastig is om tot rust te komen als de kinderen nog de deur uit zijn. Jeannet, lachend: „Ja, we hebben pubers, hè. Dat is een apart volkje, hoor! De avonden vind ik dan ook weleens lastig. Ik krijg ze ’s avonds soms amper naar bed, terwijl ik als ochtendmens graag bijtijds uit bed ga. Er wordt hier aan de keukentafel heel wat afgekletst. Of ze gaan nog even op pad, bijvoorbeeld wat lekkers halen bij de McDonalds, zeker in de vakanties. Als ze dan nog niet thuis zijn, zit ik ’s avonds laat zelf toch niet rustig.” Ze houdt even stil. „Ik merk ook dat ik in de vakantie goed moet opletten. Soms raak ik moe en uitgeput van al het gehol en ga ik snauwen richting de kinderen. Dan merk ik dat ik even een pas op de plaats moet maken en tijd moet nemen om even tot mezelf te komen. Een boek lezen lukt me vaak niet, maar even wandelen of wat voor mezelf doen, geeft dan weer energie voor de tijd daarna.”
Anita herkent dat wel: „Ik vind het ook lastig om een moment voor mezelf te nemen als iedereen thuis is. Regelmatig zit ik even op de bank, als er weer iemand wat komt vragen. Als ik merk dat ik echt aan m’n taks zit, trek ik me dan terug op mijn slaapkamer. Het helpt mij dan om even een goed boek te lezen. In de vakantie vind ik het ook moeilijk om een routine te vinden in het houden van stille tijd. Normaal doe ik dat als de kinderen naar school zijn. Ik zoek nog naar een manier om dat goed aan te pakken. Ik merk dat ik onrustiger ben door de dag heen, als mijn stille tijd er bij in is geschoten.” Jeannet ervaart dat ook: „Ik lees iedere werk- of vakantiedag, voordat de kinderen wakker zijn, uit mijn dagboek en bid tot de Heere. Dagelijks, maar zeker in de vakantie, heb ik de Heere nodig. Ik ervaar sterk dat dat rust geeft.”
Annelies wordt vooral onrustig van dingen die per se moeten. „Bijvoorbeeld op de dag dat we op de camping aankomen. Dan moet er van alles en vraag ik me soms af waarvoor ik het allemaal doe. Maar na een nachtje heerlijk slapen, het inruimen van de voortent en het zien van de spelende kinderen op dag twee begint voor mij echt de vakantie.”
Dit interview verscheen in het nummer van 12 augustus 2021 jl.