altMet een geroutineerde beweging rolt Brenda het deeg voor de appeltaart uit. De vorm wordt bekleed en voorzien van een heerlijk ruikende appel-rozijnen-kaneelvulling. Naast haar werkt nog een aantal collega’s aan zo’n zelfde taart. „We hebben een grote bestelling binnengekregen, die moet op tijd af zijn. Als we hiermee klaar zijn, gaan we nog Jan Hagel koekjes maken.

En die groep daar…” Brenda wijst even naar achteren, „die maakt saucijzenbroodjes.” Brenda (19) is een Wajongere en werkt op onder andere de bakkerijafdeling van de Ambachtse Bedrijven in Hendrik-Ido-Ambacht.

Brenda Blom is een vrolijke en pittige jonge meid van negentien jaar. Sinds september van dit jaar werkt ze vier dagen in de week bij de Ambachtse Bedrijven, een leerwerkbedrijf in Hendrik-Ido-Ambacht. „Drie dagen ben ik bezig op de bakkerijafdeling en één dag ga ik mee met de groenvoorziening.”


Wajong aanvragen

Op de Ambachtse Bedrijven werken mensen voor wie een deelname aan het normale werk- of studieproces niet of nauwelijks mogelijk is. Brenda werkt hier dan ook op basis van dagbesteding. Tijdens het interview, bij Brenda thuis, helpen haar ouders Brenda met de beantwoording van de vragen. Vader Sjaak Blom (53) ligt dit toe: „ Brenda is geboren met het PTLS-syndroom, een chromosoomafwijking. Brenda is hierdoor onder andere verstandelijk beperkt, sneller moe en heeft ook zwakke spieren. Een interview als dit vindt ze leuk en ze doet daar dan ook erg haar best voor, maar om op elke vraag een duidelijk antwoord te formuleren, vindt ze moeilijk.” Brenda volgde tot en met haar zeventiende jaar speciaal onderwijs op De Rank in Barendrecht. „Een erg fijne en betrokken school,” vindt moeder Jannie (51). „Jongeren zoals Brenda worden daar op een professionele en liefdevolle wijze begeleid naar een plekje in de maatschappij. Zo heeft Brenda vanaf haar zestiende verschillende stages gelopen. Daar heeft ze heel veel van geleerd. Je zag haar steeds zelfstandiger en meer volwassen worden.”
Omdat Brenda vanwege haar verstandelijke en lichamelijke beperking niet in staat is om zelfstandig werk te vinden en uit te voeren, komt ze vanaf haar achttiende in aanmerking voor de Wet Wajong (zie kader voor meer uitleg). Sjaak: „De aanvraag was een grote administratieve klus, maar de toewijzing van de uitkering verliep vrij soepel. Brenda ontvangt nu maandelijks een Wajong uitkering, die 75 procent van het minimum jeugdloon bedraagt.”


Dagbesteding

Iemand die een Wajong uitkering krijgt, maar wel de mogelijkheden heeft om te werken, wordt door de UWV uitgedaagd werk te zoeken. Brenda kon aan de slag bij lunchroom De Witte Haan en kreeg daar een opleidingstraject aangeboden. Sjaak: „Door het bijbrengen van verschillende vaardigheden zou ze in een leer-/werktraject worden opgeleid. Op termijn kon ze dan als horecamedewerkster uitstromen.” Het werk bleek echter te zwaar voor Brenda. „Het lastige is dat ze op het eerste gezicht best pienter en energiek overkomt. Ze is heel sociaal, maakt gemakkelijk contact, waardoor ze wel eens te hoog wordt ingeschat. Maar bij de lunchroom bleek dat ze constant tegen haar grenzen aanliep. Brenda beaamt dat: „Ik kon het vooral lichamelijk niet bijhouden. Het kostte te veel energie.”
In overleg met haar begeleider besloten haar ouders het opleidingstraject te stoppen. Sjaak: „We zijn toen op zoek gegaan naar een andere daginvulling. Deze werd gevonden in twee verschillende instellingen. Op de maandag gaat Brenda naar een zorgboerderij en de overige dagen is ze werkzaam op de Ambachtse Bedrijven. Omdat de werkzaamheden die Brenda deze dagen verricht onder ‘dagbesteding’ vallen en het dus geen betaalde arbeid is, moeten deze dagen zelf bekostigd worden. We betalen dit vanuit het persoonsgebonden budget (PGB) van Brenda. Vooralsnog behoudt Brenda het recht op haar Wajong uitkering, omdat het werkzaam zijn in actieve loondienst op dit moment voor haar te hoog gegrepen is.”


Briefjes schrijven

Brenda is enorm blij met de overstap naar de Ambachtse Bedrijven. „Bij de lunchroom was het werk te zwaar. Ik was vaak heel erg moe.” Sjaak knikt: „Bij de Ambachtse Bedrijven kan ze haar eigen werktempo aangeven en als ze bijvoorbeeld, zoals nu, last heeft van een spierontsteking, kan daar een passende oplossing voor worden gezocht. Brenda heeft daar zelfstandig de leiding in genomen.” Brenda: „Ik heb briefjes geschreven. Eén voor mijn begeleider in de bakkerij. Daarop stond dat ik niet langer dan één uur achter elkaar mag staan. En een briefje voor de begeleider bij de inpakservice. Halverwege de dag ga ik nu daar naartoe. Ik kan daar zittend inpakken.”

Herbeoordeling
Na 2015, met de invoering van de Participatiewet, zal Brenda’s situatie met betrekking tot haar arbeidsvermogen opnieuw onder de loep worden genomen. Jannie: „Wat dat voor Brenda zal betekenen, is op dit moment nog niet duidelijk. Nu werkt zij niet in loondienst of binnen een leerwerktraject. Het zou kunnen dat dit wel als mogelijk wordt beoordeeld en dat Brenda alsnog verplicht actief op zoek moet gaan naar een betaalde baan.” Brenda maakt zich daar zelf nog niet heel druk over. „Ik zie het wel. Ik zit nu bij de Ambachtse Bedrijven en dat is fijn. Ik ben heel dankbaar dat ik dit werk heb en ik denk dat ik daar nog wel een tijdje mag blijven.”

 

Dit is een selectie van eer artikel dat eerder verscheen in de GezinsGids