Zondag 30 oktober wordt de klok verzet. De kleine wijzer schuift een uur terug. Van drie naar twee uur. Van zomertijd naar wintertijd, de standaardtijd. Tweemaal per jaar ondergaan we gedwee deze aanslag op ons 24-uursritme.
Elk jaar weer is er het nodige commentaar te horen op de instelling van de zomertijd. Een snelle inventarisatie op Pubmed – een betrouwbare site met artikelen over medisch wetenschappelijk onderzoek – levert een oogst aan artikelen op over de effecten van het verzetten van de klok. Alsof bewezen moet worden dat het verzetten van de tijd wel of geen problemen oplevert. Zo blijkt het aantal opnames in het ziekenhuis door auto-ongelukken niet toe te nemen na het verzetten van de tijd. Ook is de kans op ontregeling voor een patiënt met een manie niet vergroot. Het aantal infarcten zou trouwens toenemen bij de intrede van de zomertijd, maar lager zijn bij de overgang naar de wintertijd. Conclusie van al dit onderzoek is dat er geen noemenswaardige gezondheidsrisico’s kleven aan het verzetten van de klok. Wel maakte slaaponderzoek met behulp van een E.E.G. (elektro-encefalogram om de hersenactiviteit te meten) duidelijk dat de duur en de kwaliteit van de slaap kortdurend veranderen na wijziging van de tijd. Voor menigeen herkenbaar. Vooral kinderen kunnen uit hun doen raken door de wisseling van wintertijd en zomertijd. De biologische klok is van slag en het inslapen kost moeite. De volgende dag zijn ze niet goed wakker te krijgen, maar moeten ze toch naar school. Gelukkig past onze biologische klok zich met een paar dagen weer aan. Een hele geruststelling voor de ouders. Met de tips in het kader lukt het vast de grens tussen zomer- en wintertijd beter te passeren.
Klokken
Kippen hebben een slaapwaakritme dat gedirigeerd wordt door dag en nacht. Zodra de zon ondergaat, gaan ze op stok. Hoewel minder stringent hebben mensen eenzelfde biologische klok, afgestemd op het daglicht. Verscheidene processen in ons lichaam worden beïnvloedt door het 24-uursritme, zoals de bloeddruk, lichaamstemperatuur en hormoonspiegels. De biologische klok bepaalt ook of we een ochtend- of een avondmens zijn. Naarmate we langer wakker zijn, bouwen we een behoefte aan slaap op. De zogeheten slaapschuld. Gecombineerd met een afname van de waakzaamheid aan het einde van de dag, worden we slaperig. Tijd om naar bed te gaan. Dit ritme staat in verband met het melatonine, een hormoon dat geproduceerd wordt in de pijnappelklier als het donker is. Overdag is er weinig melatonine in het lijf, ‘s nachts kan de concentratie tot het tien- of zelfs honderdvoudige toenemen. De piek ontstaat in de loop van de avond en geeft het gevoel van slaperigheid. Het tijdstip van de aanmaak wordt beïnvloedt door de biologische klok en verschilt per persoon. Dat valt op als je trouwt met een avondmens, maar zelf ochtendmens bent. Deze klok is niet zo makkelijk een uur vooruit of achteruit te zetten. Respecteer daarom je eigen bioritme! Helder licht onderdrukt de melatoninespiegel, waardoor de hersenen actief blijven. Het is dus onverstandig om laat op de avond achter de laptop te zitten. Zorg dat je de dag rustig afbouwt. Streef naar regelmatige bedtijden en begin de dag met een activiteit. Flink wat daglicht helpt ‘s morgens om lekker op te starten.
Rusland besloot dit voorjaar alleen nog maar de zomertijd aan te houden. Ze zijn de veranderingen zat en verwachten dat consequent extra daglicht meer rust brengt voor mens en dier. Op zich geen gek idee, want dat scheelt een heleboel rompslomp, zoals alle klokken verzetten. En ‘s winters profiteer je van een uur langer licht, zodat je wellicht niet meer met donker thuiskomst uit het werk. Verwacht echter niet op korte termijn overeenstemming hierover in de Europese Unie.